ISRO ର ଇତିହାସ: ପ୍ରଥମ ରକେଟ୍ ସାଇକେଲରେ ଗଲା, ଆଜି ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ -3 ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପାଦ ରଖିଛି

History Of ISRO In Odia

1969 ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସହ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଏକ ଦୀର୍ଘ ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିଛି। ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ପେସ୍ ଏଜେନ୍ସି ଭାବରେ ISRO ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିକାଶରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଏହାର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ଅବସ୍ଥିତ। ISRO ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ ଗବେଷଣା ଏବଂ ଗ୍ରହ ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ଅଗ୍ରଗତି କରି ଜାତୀୟ ବିକାଶ ପାଇଁ ମହାକାଶରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ମହାକାଶ ବିଭାଗ (DoS) ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ISRO ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ବୃହତ୍ତମ ମହାକାଶ ଏଜେନ୍ସି ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ଯାହା ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଂ ଉପଗ୍ରହର ସ୍ଥାପନରେ ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ବଜାୟ ରଖିବା ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ।

ISROର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅଭିଯାନ 

ISRO ର ଯାତ୍ରା ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାସନାଲ କମିଟି ଫର ସ୍ପେସ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ (INCOSPAR) ଗଠନ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପରେ ISRO ନାମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ଭାରତର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଭାବରେ 1975 ମସିହାରେ ସୋଭିଏତ୍ ୟୁନିଅନ୍ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଏଜେନ୍ସିର ପ୍ରଥମ ଉପଗ୍ରହ ଆର୍ଯ୍ୟଭତଟ୍ଟ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ସଫଳତା ଭବିଷ୍ୟତର ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା ଏବଂ ସ୍ପେସ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାକୁ ISRO କୁ ଉତ୍ସାହିତ କଲା।

ସାଟେଲାଇଟ୍ ବିକାଶ ଏବଂ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଂ

ଉପଗ୍ରହ ବିକାଶରେ ISRO ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଗ୍ରଗତି କରିଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ସାଟେଲାଇଟ୍ (INSAT) ପ୍ରଣାଳୀ ସ୍ଥାପନ ହୋଇଛି। ଦ୍ରୁତ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଯୋଗାଯୋଗ ସେବାଗୁଡିକର ବଢୁଥିବା ଚାହିଦା ମେଣ୍ଟାଇବା ପାଇଁ ଏହି ସିଷ୍ଟମ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହର ଏକ ବିଭାଗକୁ ନେଇ ଗଠିତ। ଏହି ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକ ଭାରତରେ ଟେଲିକମ୍, ଟେଲିଭିଜନ ପ୍ରସାରଣ, ପାଣିପାଗ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଚେତାବନୀ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।

 ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହ ବ୍ୟତୀତ ISRO ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଂ (ଆଇଆରଏସ) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଙ୍ଗ ଉପଗ୍ରହ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ଏହି ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍ସ ମନିଟରିଂ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ମୂଲ୍ୟବାନ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା କାର୍ଟୋଗ୍ରାଫି, ନାଭିଗେସନ୍, ଟେଲି ମେଡିସିନ୍ ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା ଭଳି ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ସହଜ ହୋଇଥାଏ। ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନ୍ୟାସନାଲ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଂ ସେଣ୍ଟର ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଙ୍ଗ ତଥ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ।

ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ: PSLV ଏବଂ GSLV

ISRO ର ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ ଏହାର ଉପଗ୍ରହ ମିଶନକୁ ସଫଳ କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ପୋଲାର ସାଟେଲାଇଟ୍ ଲଞ୍ଚ ଯାନ (PSLV) ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଉତକ୍ଷେପଣ ପ୍ରଣାଳୀ ଭାବରେ ଉଭା ହେଲା, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ଉପଗ୍ରହ ପାଇଁ ଏକ ପସନ୍ଦଯୋଗ୍ୟ ବାହକ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କଲା। ଏହାର ବିଶ୍ୱସନୀୟତା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ-ଦକ୍ଷତା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ମହାକାଶ ଶିଳ୍ପରେ ଭାରତର ସୁନାମ ବଢାଇ ଅଦ୍ୱିତୀୟ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଛି।

 ଭାରୀ ଏବଂ ଅଧିକ ଚାହିଦା ଥିବା ଜିଓସିଙ୍କ୍ରୋନସ୍ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପଗ୍ରହକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ, ISRO ଜିଓସିଙ୍କ୍ରୋନସ୍ ସାଟେଲାଇଟ୍ ଲଞ୍ଚ ଯାନ (GSLV) ବିକଶିତ କଲା। ଭୂତତ୍ତ୍ୱ କକ୍ଷପଥରେ ଉପଗ୍ରହ ରଖିବା, ଭାରତର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସାମର୍ଥ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ଏହି ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି।

 ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଅଗ୍ରଗତି

ISRO ଭବିଷ୍ୟତର ପ୍ରସ୍ତୁତିର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ବୁଝିଥାଏ ଏବଂ ଏହାର ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକୁ ଅପ୍ଟିମାଇଜ୍ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ଶୈଳୀ ବଇବାକୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଚେଷ୍ଟା କରେ। ଭାରୀ ଲିଫ୍ଟ ଲଞ୍ଚର୍, ପୁନଃ ବ୍ୟବହାରଯୋଗ୍ୟ ଲଞ୍ଚ ଯାନ, ସେମି କ୍ରାଇଜେନିକ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ଲଞ୍ଚ ଯାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ବିକାଶରେ ଏଜେନ୍ସି ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଜଡିତ। ବୈଷୟିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ISRO ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଉପଗ୍ରହ ସ୍ଥାପନରେ ଅଗ୍ରଭାଗରେ ରହିବ।

ଗ୍ରହ ଅନୁସନ୍ଧାନ: ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ମିଶନ୍

 ଗ୍ରହ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ISRO ର ପ୍ରୟାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀୟ। ଏହି ସଂସ୍ଥା 2008 ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-1 ମିଶନକୁ ସଫଳତାର ସହ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହାକି ଚନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମିଶନ ଥିଲା। ଏହି ମିଶନ ଚନ୍ଦ୍ର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଆବିଷ୍କାରରେ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ରଖିଥିଲା ​​| ଏହି ସଫଳତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ISRO 2019 ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-2 ମିଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠକୁ ଅଧିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରାକୃତିକ ଘଟଣା ବିଷୟରେ ଅଧ୍ୟୟନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲା।

 2013 ରେ, ISRO ମଙ୍ଗଳ ଅର୍ବିଟର୍ ମିଶନ୍ ସହିତ ଆଉ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହାସଲ କଲା, ଯାହା ମଙ୍ଗଳଯାନ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା। ଏହି ମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ ଦେଶ ଭାବରେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ପହଞ୍ଚିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ବର ପ୍ରଥମ ଦେଶ ଭାବରେ ଏହାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାସରେ ସଫଳତାର ସହ କରିଛି। ମଙ୍ଗଳ ଅର୍ବିଟର୍ ମିଶନ୍ ISRO ର ବୈଷୟିକ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା ​​ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଢ କରିଥିଲା ​​|

ମାନବ ମହାକାଶ ଉଡ଼ାଣ

 ISRO ର ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ଯୋଜନାଗୁଡିକ ମାନବ ମହାକାଶ ଉଡ଼ାଣରେ ଜଡିତ। 2024 ରେ ଉତକ୍ଷେପଣ ହେବାକୁ ଥିବା ଗଗନଯାନ ମହାକାଶଯାନ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କୁ କକ୍ଷପଥରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଏହି ମିଶନ ଭାରତର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଚିହ୍ନିତ କରିବ, ଯାହା ମାନବ ମହାକାଶ ମିଶନରେ ଦେଶର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଦର୍ଶାଇବ। ମାନବ ସ୍ପେସ୍ ଫ୍ଲାଇଟ୍ ପାଇଁ ISRO ର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନର ରାଶି ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଏଜେନ୍ସିର ସଂକଳ୍ପକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ।

ISRO ର କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକର ନେଟୱାର୍କ

ISRO ସମଗ୍ର ଭାରତରେ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକର ଏକ ନେଟୱାର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ଯାହାର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ସ୍ପେସ୍ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ବିକାଶର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦିଗରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଏହି କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:

• ସ୍ପେସ୍ ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ସେଣ୍ଟର (SAC), ଅହମ୍ମଦାବାଦ: ସ୍ପେସ୍ ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସେନ୍ସର ଏବଂ ପେଲୋଡ୍ ବିକାଶ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ।
• U R Rao ସାଟେଲାଇଟ୍ ସେଣ୍ଟର (URSC), ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ: ଉପଗ୍ରହର ଡିଜାଇନ୍, ବିକାଶ, ସମାବେଶ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ URSC ଦାୟୀ।
• ବିକ୍ରମ ସାରଭାଇ ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟର (VSSC), ଥିରୁବନନ୍ତପୁରମ୍: ଲଞ୍ଚଯାନର ବିକାଶ ପାଇଁ VSSC ସମର୍ପିତ।
• ସତୀଶ ଧୱନ ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟର (SDSC) SHAR, ଶ୍ରୀହାରିକୋଟା: SDSC SHAR ISRO ର ମିଶନ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ଉତକ୍ଷେପଣ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ।
• ମାଷ୍ଟର କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ସୁବିଧା: କର୍ଣ୍ଣାଟକର ହାସନରେ ମାଷ୍ଟର କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ସୁବିଧା (MCF) ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭୋପାଳ ISRO ର ସମସ୍ତ ଭୌଗୋଳିକ ଉପଗ୍ରହ ଉପରେ ନଜର ରଖିଥାଏ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ।
• ନ୍ୟାସନାଲ ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଂ ସେଣ୍ଟର (NRSC), ହାଇଦ୍ରାବାଦ: NRSC ରିମୋଟ ସେନ୍ସିଙ୍ଗ ତଥ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ।

ଉପସଂହାର

 ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂଗଠନ (ISRO) ଆରମ୍ଭରୁ ବହୁ ଦୂର ଯାଇଛି ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ମହାକାଶ ଶିଳ୍ପରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଖେଳାଳି ଭାବରେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଛି। ଏହାର ଉପଗ୍ରହ ପ୍ରଣାଳୀ, ଯାନବାହାନ ଏବଂ ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ମିଶନ ସହିତ ISRO ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ସୀମା ଆଗକୁ ବଢ଼ିଇବାରେ ଲାଗିଛି। ଯେହେତୁ ଭାରତର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି, ISRO ଜାତୀୟ ବିକାଶ ପାଇଁ ମହାକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ତଥା ଆମର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ବିଷୟରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜ୍ଞାନରେ ଅବଦାନ ପାଇଁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ଅଟେ।

 ଏହାର ବ୍ୟାପକ ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଇଞ୍ଜିନିୟର ମାନଙ୍କର ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଦଳ ସହିତ ISRO ଭବିଷ୍ୟତର ମିଶନକୁ ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ଦେବ। ଭାରତର ସ୍ପେସ୍ ଏଜେନ୍ସି ଭାବରେ, ISRO ର ସଫଳତା କେବଳ ଦେଶ ନୁହେଁ ବିଶ୍ୱର ବୈଜ୍ଞାନିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥାଏ, ଯାହା ମାନବଜାତିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ମହାକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ।